مقایسه تطبیقی مبانی نظام اقتصادی عصر اول عباسیان با مبانی نظام اقتصادی اسلام در تمدن نوین
کد مقاله : 1142-ISWEIC-FULL (R1)
نویسندگان:
محمد جاودان *
دانشگاه تهران
چکیده مقاله:
یکی از ضرورت های تمدن پژوهی ، یافتن علل اثر گذار و نیز آسیب شناسی در تمدن های پیشین است که می تواند در ساخت تمدن نوین اسلامی مؤثر باشد. شناخت مبانی نظام اقتصادی عصر اول عباسیان و مقایسه تطبیقی آن ها با مبانی نظام اقتصادی اسلام ؛ ضمن برجسته سازی جهت های تمیز و تفکیک میان این دو نظام و تحلیل روش عمل نظام اقتصادی عباسیان در رشد و یا رکود این نظام ؛ نقاط ضعف و قوت این نظام اقتصادی را نیز قابل استنتاج خواهد نمود. بنابراین پژوهش پیش روی با روشی تاریخی و تحلیلی و با ارائه ی اسناد تاریخی ، به عنوان بحثی میان رشته ای به تبیین مبانی نظام اقتصادی عباسیان در عصر نخست با مطابقت سنجی مبانی آن بر مبانی نظام اقتصادی اسلام در سه اصل مالکیت مختلط ، آزادی اقتصادی در کادر محدود و عدالت اجتماعی پرداخته است که بدین ترتیب این تحقیق می تواند جهت تبیین نقاط مثبت و نیز آسیب شناسی تمدن اسلامی که در عصر عباسیان محقق گردید به کار گرفته شود ، تا آن را جهت بهره بری درسطح تمدن نوین اسلامی عرضه نماید. در عصر اول عباسی ، مبانی و اصول سه گانه ی مذکور هرچند تا حدودی برحسب مبانی و اصول نظام اقتصادی اسلام طی شدند ولی نقض آن ها به وسیله ی دستگاه خلافت ؛ نظام اقتصادی عباسیان را به صورت نظام سرمایه داری مبتنی بر اصل مالکیت فردی و انباشت ثروت ها و ذخایر در دست افراد و گروه هایی خاص جلوه گر ساخته است.
کلیدواژگان:
نظام اقتصادی ، عباسیان ، تمدن اسلامی ، مالکیت مختلط ، آزادی اقتصادی